"Ένα νέο βιβλίο – για το οποίο γράψαμε και στην Ε.Ω. – εκδόθηκε από τον κ. Γιαννάκενα των εκδόσεων Πελασγός. Πρόκειται για το βιβλίο του κ. Αθανασόπουλου με τίτλο «Στρατηγός Ναπολέων Ζέρβας, Ιστορική Βιογραφία». Είναι το πρώτο ολοκληρωμένο και πλήρες έργο για τον Στρατηγό Ζέρβα και γι’ αυτό επικοινωνήσαμε με τον κ. Αθανασόπουλο για να γίνει μια εκτενέστατη παρουσίαση του βιβλίου.
Συνέντευξη στον Χάρη Μπερτίδη.
- Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με τον Στρατηγό Ζέρβα;
Η πρώτη φορά που ασχολήθηκα με την περίοδο γενικότερα ήταν στο Πανεπιστήμιο. Μέχρι τότε είχα σκόρπια ακούσματα από το οικογενειακό περιβάλλον μου. Θυμάμαι στο δεύτερο εξάμηνο του πρώτου έτους, στην πρεμιέρα του μαθήματος για την κατοχή και την αντίσταση, πως η αίθουσα ήταν κατάμεστη από φοιτητές, όχι μόνο της δικής μας σχολής, που ενδιαφέρονταν να μάθουν για την περίοδο της κατοχής και της αντίστασης. Το μάθημα άρχισε και ο γνωστός καθηγητής ξεκίνησε με ύμνους κυριολεκτικά για τον αγώνα του ΚΚΕ-ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, για την «ηρωική» προσωπικότητα του Άρη Βελουχιώτη ενώ όταν έφτασε η σειρά του Ζέρβα ακούστηκαν από στόμα καθηγητή Πανεπιστημίου απίστευτοι χαρακτηρισμοί. Οι πλέον «ευγενικοί» ήταν πως ήταν αγγλόδουλος, μισθοφόρος και συνεργάτης των κατακτητών!
Έφυγα στο διάλειμμα με μια πίκρα με τη σκέψη πως τόσοι φοιτητές που καλοπροαίρετα ήθελαν να μάθουν για τα γεγονότα της περιόδου θα πέσουν σε πλάνη. Προσωπικά, αν και δεν είχα γνώση σε βάθος για το αντικείμενο, αποφάσισα να μελετήσω πληθώρα πηγών για να βγάλω τα ορθά συμπεράσματα, απαλλαγμένα όσο το δυνατόν από ιδεοληψίες και προπαγάνδες κομμάτων κλπ. Έτσι γύρισα σπίτι και αμέσως ξεκίνησα να διαβάζω δύο βιβλία του Κώστα Ιωάννου, που μέχρι τότε ήταν διακοσμητικά στη μικρή βιβλιοθήκη μου. Το «Η αλήθεια από τον Άρη» (2000) και τα «Άγνωστα γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης» (2004) από την Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας. Αυτό λοιπόν, ήταν το έναυσμα να ασχοληθώ με τον Ζέρβα, τον ΕΔΕΣ και την περίοδο της κατοχής γενικότερα.
- Μας αναφέρετε τις ενότητες και κάποια χαρακτηριστικά του βιβλίου;
Το βιβλίο αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη βιογραφία του Στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα. Ξεκινά στο πρώτο κεφάλαιο με γενικές πληροφορίες για την καταγωγή του Ζέρβα και την σταδιοδρομία του. Η ένταξη του στον Ελληνικό Στρατό το 1910 αποτελεί την αρχή της δράσης του. Ακολουθούν οι Βαλκανικοί πόλεμοι και ειδικότερα η μάχη του Κιλκίς (21 Ιουνίου 1913), όπου διακρίνεται πολεμώντας στην πρώτη γραμμή και τραυματίζεται σοβαρά στον θώρακα. Το 1915-1916 ακολουθεί τον Βενιζέλο στη Θεσσαλονίκη και στον Διχασμό. Το 1917-18 πολεμά κατά των Γερμανών και των Βουλγάρων στη Μακεδονία και το 1921 μαζί με άλλους βενιζελικούς αξιωματικούς λιποτακτούν και καταφεύγουν στην Κωνσταντινούπολη. Επανέρχεται στην Ελλάδα μετά τον Σεπτέμβριο του 1922. Το 1925 ξεκινά η εποχή παντοδυναμίας του Ζέρβα καθότι στη δικτατορία του Πάγκαλου ο ίδιος είναι Φρούραρχος της πρωτεύουσας, διοικητής του Β’ Τάγματος Δημοκρατικής Φρουράς και για ένα διάστημα υπασπιστής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Το 1926 συνωμοτεί με τον Κονδύλη και ανατρέπουν τον Πάγκαλο. Ένα μήνα μετά όμως ο Κονδύλης διαλύει με τη βία τα δύο Δημοκρατικά Τάγματα και οι διοικητές τους (Ντερτιλής, Ζέρβας) διαγράφονται από τους καταλόγους του Στρατού ενώ μέχρι τον Οκτώβριο του 1928 βρίσκονται φυλακισμένοι. Αμνηστεύονται από τον Βενιζέλο και απελευθερώνονται.
Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται η σχέση Ζέρβα-Πλαστήρα. Οι δύο άσπονδοι φίλοι που η μοίρα τους έφερε συνεργάτες στον ΕΔΕΣ, τουλάχιστον σχετικά με το πολιτικό πρόγραμμα της οργάνωσης τον πρώτο καιρό.
Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται η ίδρυση του ΕΔΕΣ και ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας. Το πρόγραμμα του Συνδέσμου καθώς και η οργάνωση του κράτους του Ζέρβα, δηλαδή της Ελεύθερης Ορεινής Ελλάδας μέσα από τις Επιτροπές Εθνικού Αγώνα που έλυναν αφενός τις διαφορές των χωρικών και αφετέρου οργάνωναν την ανάπτυξη των ανταρτοομάδων. Η δημόσια και δωρεάν παιδεία που εφαρμόστηκε από τον ΕΔΕΣ στα εδάφη που κυριαρχούσε, η ίδρυση 15 ιατρικών κέντρων και νοσοκομείων που παρείχε φάρμακα και ιατρικές υπηρεσίες εντελώς δωρεάν προς όλους τους αντάρτες και χωρικούς ανεξαρτήτως που ανήκαν, σύμφωνα με διαταγή του Ζέρβα. Η ίδρυση ταχυδρομικής υπηρεσίας καθώς και η ίδρυση της Διεύθυνσης Μηχανικού που ασχολήθηκε με την επισκευή οδικών δικτύων και δημοσίων έργων γενικότερα.
Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται αναλυτική αναφορά στα γεγονότα του κατοχικού εμφυλίου και στον σκοπό του ΚΚΕ-ΕΑΜ-ΕΛΑΣ να μονοπωλήσει την Εθνική Αντίσταση. Αποκορύφωμα της σύγκρουσης με τον ΕΔΕΣ αποτέλεσε η μάχη της Νεράιδας στα τέλη Οκτωβρίου 1943. Η μάχη αυτή χαρακτήρισε τον διμέτωπο αγώνα του Ζέρβα κατά Γερμανών και ΕΛΑΣ ταυτόχρονα.
Στο πέμπτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στις μάχες της οργάνωσης με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς. Από την έξοδο του Ζέρβα στο βουνό μέχρι το φθινόπωρο του 1944. Επιπλέον, παρουσιάζεται η πραγματική διάσταση των διαπραγματεύσεων που ζήτησαν οι Γερμανοί και από τον Ζέρβα από τον Οκτώβριο του 1943 μέχρι την απελευθέρωση σε διάφορες χρονικές στιγμές. Ο καλοπροαίρετος αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί αν όντως ο Ζέρβας ήταν συνεργάτης των κατακτητών.
Στο έκτο κεφάλαιο γίνεται λόγος για τις συγκρούσεις με τους Τσάμηδες και για την στάση του Ζέρβα στο ζήτημα της Βορείου Ηπείρου. Στο επόμενο κεφάλαιο, το έβδομο, γίνεται ανάλυση για την ανάπτυξη του ΕΔΕΣ σε περιοχές όπως η Θεσσαλία, η Πελοπόννησος, η Μακεδονία, η Αιτωλοακαρνανία καθώς και ιδιαίτερη αναφορά στην οργάνωση του ΕΔΕΣ Αθηνών.
Στο όγδοο κεφάλαιο παρουσιάζεται η στάση του Ζέρβα καθ' όλη την διάρκεια των Δεκεμβριανών, ενώ στο ένατο κεφάλαιο αναλύεται η πορεία του Ζέρβα στην πολιτική με την ίδρυση του Εθνικού Κόμματος. Στο δέκατο κεφάλαιο παρουσιάζονται κρίσεις και συμπεράσματα για τις κατηγορίες που έχουν αποδώσει στον Ζέρβα οι αντίπαλοί του. Στο παράρτημα του βιβλίου υπάρχει γνωστό και άγνωστο φωτογραφικό υλικό καθώς και αρχειακό υλικό, μέρος του οποίου έρχεται για πρώτη φορά στη δημοσιότητα για το ευρύ κοινό.
- Πιστεύετε ότι ο Ζέρβας είναι από τους αδικημένους της ιστορίας;
Θεωρώ πως είναι. Αν αναλογιστούμε πως ο Ζέρβας, εν μέσω κατοχής, δεν λύγισε και δεν διαλύθηκε από τους Γερμανούς και τον ΕΛΑΣ, δεν επέτρεψε δηλαδή την μονοπώληση της Αντίστασης από την άκρα Αριστερά, τότε θα αντιληφθούμε τη σπουδαιότητα του έργου του πέρα από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Βέβαια η Πολιτεία από τότε μέχρι σήμερα δεν το έχει αναγνωρίσει ουσιαστικά. Δείτε πόσα χρόνια είναι κλειστό το μουσείο για τον ΕΔΕΣ και τον αρχηγό του στην πλατεία Καραϊσκάκη. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η Ιστορία όμως δεν λησμονεί, θεωρώ πως έχει ξεκινήσει η αναγνώριση του.
- Ποια είναι η προσφορά των εκδόσεων Πελασγός στους εθνικούς αγώνες;
Ο Πελασγός είναι ένας εκδοτικός οίκος που παράγει έργο εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια, παρά τις δυσκολίες και τους εμπρησμούς που έχει υποστεί. Θα έλεγα πως είναι ένα σύγχρονο «κρυφό σχολειό». Υπερασπίζεται την ιστορική αλήθεια και την εθνική ιστορία.
- Πόσο σημαντική είναι η γνώση για τους νέους Έλληνες πατριώτες και αγωνιστές;
Η γνώση είναι δύναμη. Οι νέοι θα πρέπει να διαβάσουμε πιο πολύ. Η γνώση έρχεται με την μελέτη και εφόσον ένας νέος δεν θέλει να είναι φύλλο στον άνεμο θα πρέπει να ενεργήσει. Τα πρότυπα εμπνέουν και διαμορφώνουν συνειδήσεις και χαρακτήρες. Η Ιστορία μας είναι γεμάτη από τέτοια πρότυπα. Αφού η Πολιτεία αδιαφορεί για τη σωστή εκπαίδευση και για την διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης, καταπατώντας έτσι το Σύνταγμα, πρέπει ο καθένας να αναλάβει τις ευθύνες του.
- Υπήρξαν προσωπικότητες που σας βοήθησαν με το συγκεκριμένο έργο;
Για το συγκεκριμένο έργο όχι. Αλλά το παρόν πόνημα αποτελεί το 6o σχετικό με την Εθνική Αντίσταση και τον Ζέρβα. Στο ξεκίνημά μου με βοήθησαν ηθικά ο εκδότης μου κ. Ιωάννης Γιαννάκενας με τη σύζυγό του Ελίνα καθώς και τα ιδρυτικά μέλη του Πανελληνίου Συνδέσμου Αγωνιστών Εθνικής Αντιστάσεως ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ-Ναπ. Ζέρβα, που όταν τους ανακοίνωσα ότι είχα ολοκληρώσει το πρώτο μου έργο «Ναπολέων Ζέρβας και το έπος της Εθνικής Αντιστάσεως του ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ» και το είχα δώσει προς έκδοση, ενθουσιάστηκαν. Βεβαίως όλα αυτά δεν θα είχαν συμβεί αν δεν υπήρχε η κατανόηση και η στήριξη από την οικογένειά μου.
- Διαβάζουμε στο βιβλίο ότι ο Ζέρβας ήθελε να φανεί αντάξιος του ονόματος που είχε κληρονομήσει. Πιστεύετε ότι τα κατάφερε;
Όχι απλώς τα κατάφερε αλλά ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες. Ο Ζέρβας ήταν μια έντονη και δυναμική προσωπικότητα που επιζητούσε τη δράση και την ανέλιξη. Ακολούθησε δύσκολους δρόμους και τους ανέβηκε όλους. Σίγουρα τα χρόνια του Διχασμού μέχρι και την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου ήταν αμφιλεγόμενος ο ρόλος του, όπως πολλών άλλων αξιωματικών και πολιτικών της εποχής. Αλλά επιστέγασμα της προσφοράς και της δράσης του υπήρξε η Αντίσταση. Η δράση του κατά Ιταλών, Γερμανών και Τσάμηδων, ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας. Αλλά και η σύγκρουσή του με τον ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ για να μη γίνει η «Ελλάς κομμουνιστική» όπως έγραφε. Ας δούμε τις γειτονικές βαλκανικές χώρες πώς ήταν μόλις κατέρρευσε ο κομμουνισμός και ας αναλογιστούμε αν ο Ζέρβας (και όχι μόνο αυτός την εποχή εκείνη) δικαιώθηκε ή όχι.
- Θα ακολουθήσουν και άλλα βιβλία δικά σας;
Πρώτα ο Θεός θα ακολουθήσουν. Ήδη κάποια πράγματα έχουν πάρει τον δρόμο τους και υπάρχουν σκέψεις για κάποια άλλα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου