Το τρίτο βίντεο της σειράς «Μικρές Ιστορίες, από τη μεγάλη Ελληνική Ιστορία», του Ανοιχτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης από σήμερα είναι διαθέσιμο στο κανάλι του Α.Ι.Ε. στο youtube.
Aπευθύνεται σε παιδιά δημοτικού και είναι βασισμένο στη σχολική ύλη. Το τρίτο μάθημα πραγματεύεται την ιστορία των Κλεφτών και των Αρματολών.
Κείμενο και αφήγηση Ιωάννης Β. Αθανασόπουλος, ιστορικός.
Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί
Μετά από την άλωση της Κωνσταντινούπολης και το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ο Ελληνισμός συνέχισε να υπάρχει κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Η ζωή υπό την σκλαβιά των Τούρκων δεν ήταν εύκολη. Πολλοί Έλληνες μη μπορώντας να αντέξουν την καταπίεση των κατακτητών αντέδρασαν και κατέφυγαν στα βουνά με σκοπό την αντίσταση κατά των Τούρκων μέσω εξεγέρσεων, συνεχίζοντας έτσι την παράδοση των Βυζαντινών πολεμιστών.
Οι Μανιάτες ανήκαν σ’ αυτή την κατηγορία, καθώς η περιοχή τους δεν βρέθηκε υπό τουρκική κατοχή. Ο Κροκόδειλος Κλαδάς υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς πολέμαρχους της Μάνης, που έδρασε αποφασιστικά κατά των Τούρκων. Εξίσου σημαντική στην πολεμική δυναμική του Ελληνισμού στα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς ήταν η συνεισφορά των Κλεφτών και των Αρματολών. Κλέφτες ονομάζονταν όσοι κατέφευγαν στα βουνά για να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους. Εκεί έφτιαχναν τα κρησφύγετά τους, ένα είδος στρατοπέδου, που ονομάζονταν λημέρι. Από το λημέρι τους ξεκινούσαν τις επιδρομές κατά των Τούρκων. Η οργάνωση των Κλεφτών γινόταν σε μικρές ευκίνητες ομάδες, ώστε να αιφνιδιάζουν τον εχθρό. Κάθε ομάδα είχε έναν αρχηγό που ονομαζόταν καπετάνιος και ένα δικό της λάβαρο που λεγόταν μπαϊράκι.
Οι Κλέφτες ζούσαν από τη ληστεία. Άρπαζαν τα κοπάδια των Τούρκων ενώ πολλές φορές απήγαν πλούσιους Τούρκους και ζητούσαν λύτρα για να τους απελευθερώσουν. Το μίσος τους για τους Τούρκους τους έκανε αγαπητούς στον υπόδουλο λαό, ο οποίος τους έβλεπε σαν σύμβολο αντίστασης. Η ζωή τους ήταν μακριά από ανέσεις. Ήταν συνηθισμένοι στην πείνα, στη δίψα και στις δυσκολίες. Όταν δεν πολεμούσαν, γυμνάζονταν και εκπαιδεύονταν για να αντέχουν τα βασανιστήρια των Τούρκων, εάν έπεφταν ζωντανοί στα χέρια τους. Μεταξύ τους πριν τη μάχη εύχονταν «καλό μολύβι», ευχή που έδειχνε ότι προτιμούσαν τον θάνατο από την αιχμαλωσία και τα βασανιστήρια.
Για να αντιμετωπίσουν τη δράση των Κλεφτών οι Οθωμανοί Τούρκοι χρησιμοποιούσαν ενόπλους Έλληνες, που πολλές φορές ήταν πρώην Κλέφτες. Αυτοί ονομάζονταν Αρματολοί και τα μέρη που φύλαγαν «αρματολίκια». Ο αρχηγός των Αρματολών ονομαζόταν καπετάνιος και οι άντρες του παλικάρια. Συνήθως οι Αρματολοί δεν έμεναν πιστοί στους Τούρκους και συνεργάζονταν με τους Κλέφτες. Οι Τούρκοι τότε τους έπαυαν από τις υπηρεσίες τους και τους κυνηγούσαν. Έτσι, οι Αρματολοί γίνονταν Κλέφτες και επειδή συνέβαινε συχνά αυτή η αλλαγή, τα δύο ονόματα πήραν την ίδια σημασία με το πέρασμα του χρόνου.
Πληροφορίες για τη ζωή και τον χαρακτήρα των Κλεφτών και των Αρματολών μας δίνουν τα δημοτικά τραγούδια. Έτσι, οι διηγήσεις και τα γεγονότα διασώθηκαν από στόμα σε στόμα και εμψύχωναν τους καταπιεσμένους Έλληνες. Πολύ γνωστοί αρματολοί και κλέφτες υπήρξαν ο Μάρκος Μπότσαρης και ο Λάμπρος Τζαβέλλας στο ηρωϊκό Σούλι, ο Κατσαντώνης στη Ρούμελη, ο πολέμαρχος Νικοτσάρας στον Όλυμπο και άλλοι. Τα επαναστατικά κινήματα που έκαναν οι Έλληνες στα 368 χρόνια σκλαβιάς, με αποκορύφωμα την Εθνεγερσία του 1821, στηρίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό στους κλέφτες και στους αρματολούς καθώς και στους απογόνους τους.
Το βίντεο διαθέσιμο στο κανάλι του Ανοικτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης στο youtube:
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου