Το τέταρτο βίντεο της σειράς «Μικρές Ιστορίες, από τη μεγάλη Ελληνική Ιστορία», του Ανοιχτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης από σήμερα είναι διαθέσιμο στο κανάλι του Α.Ι.Ε. στο youtube.
Aπευθύνεται σε παιδιά δημοτικού και είναι βασισμένο στη σχολική ύλη. Το τέταρτο μάθημα πραγματεύεται την ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα.
Κείμενο και αφήγηση Ιωάννης Β. Αθανασόπουλος, ιστορικός.
Ο Μακεδονικός Αγώνας
Ο Μακεδονικός Αγώνας υπήρξε η συντονισμένη ένοπλη αντίδραση του Ελληνισμού κατά των Βουλγάρων μεταξύ των ετών 1904-1908. Ωστόσο το Μακεδονικό Ζήτημα προϋπήρχε. Η ελληνική, από την αρχαιότητα, Μακεδονία έπεσε στο σύνολό της στα χέρια των Τούρκων, το 1430 με την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τον Μουράτ Β΄. Από τότε ήταν υπό τουρκική κατοχή.
Οι Έλληνες αντέδρασαν στην κατοχή αυτή και το 1854 οργάνωσαν επανάσταση κατά των Οθωμανών Τούρκων. Στάλθηκαν εθελοντές από την Ελλάδα με την βοήθεια των μυστικών εταιρειών «Εθνική Άμυνα» και «Αδελφότης».
Οπλαρχηγοί όπως ο Καρατάσος και ο Ζιάκας, έφτασαν από την Ελλάδα και μαζί με τους ντόπιους πολέμησαν κατά των Τούρκων. Εγκατέλειψαν όμως τη Μακεδονία εξαιτίας πιέσεων των Μεγάλων Δυνάμεων.
Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1877-1878) και τη νίκη της Ρωσίας, το Μακεδονικό έρχεται πάλι στο προσκήνιο. Στις 3 Μαρτίου 1878 υπογράφεται μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου στην Κωνσταντινούπολη. Η συνθήκη αυτή αποτελούσε τους όρους ειρήνης μεταξύ των δύο χωρών.
Παράλληλα, αναγνώριζε τη Βουλγαρία ως ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος, υπό την καθοδήγηση της Ρωσίας. Απέδιδε σ’ αυτήν, τα εδάφη από την Καστοριά μέχρι και την Καβάλα, καταστρέφοντας έτσι τα δίκαια της Ελλάδας. Υπεύθυνος για τις ρυθμίσεις αυτές, ήταν ο Ρώσος πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη Ιγνάτιεφ.
Η Ρωσία με δορυφόρους τις άλλες σλαβικές χώρες, όπως η Βουλγαρία, στόχευε στην κάθοδο στη Μεσόγειο. Έτσι, οι Σλάβοι ενωμένοι θα πετύχαιναν τους στόχους τους.
Ο Ελληνισμός αντέδρασε και πάλι στις προσπάθειες να σλαβοποιηθεί η Μακεδονία. Στο Λιτόχωρο και στην Κοζάνη λαϊκοί, ιερείς και ντόπιοι οπλαρχηγοί ξεσηκώθηκαν και κήρυξαν την ένωση της Μακεδονίας με το ελληνικό κράτος. Οι επαναστάτες εμψυχώνονταν από τον Επίσκοπο Κίτρους Νικόλαο. Οι Τούρκοι όμως ισχυρότεροι καθώς ήταν ανάγκασαν τους επαναστάτες να διασκορπιστούν.
Το όραμα του Πανσλαβισμού για δημιουργία Μεγάλης Βουλγαρίας με κατοχή ελληνικών εδαφών της Μακεδονίας δεν πραγματοποιήθηκε καθώς λίγους μήνες μετά, τον Ιούλιο του 1878, στο Βερολίνο οι Μεγάλες Δυνάμεις - και ιδιαίτερα η Βρετανία- αντέδρασαν στους σκοπούς της Ρωσίας και ακύρωσαν τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, υπογράφοντας νέα συνθήκη που αναγνώριζε μία αυτόνομη αλλά μικρή Βουλγαρία.
Η ματαίωση της Μεγάλης Βουλγαρίας και η διατήρηση της Μακεδονίας υπό τουρκική κατοχή, φανάτισε ακόμα περισσότερο τους Βούλγαρους. Άρχισαν να στέλνουν στη Μακεδονία, ενόπλους που ονομάζονταν «κομιτατζήδες». Αυτοί με τη βία τρομοκρατούσαν τον ελληνικό πληθυσμό, σλαβόφωνο και μη.
Επίσης, με την Εξαρχία, δηλαδή την ανεξάρτητη βουλγαρική εκκλησία που είχε ιδρυθεί με τη βοήθεια της Ρωσίας το 1870, πάσχιζαν να αναγκάσουν τους Έλληνες της Μακεδονίας να εγκαταλείψουν το Πατριαρχείο και να ενταχθούν στην Εξαρχία. Επομένως, Πατριαρχικός σήμαινε Έλληνας και Εξαρχικός Βούλγαρος.
Οι σλαβόφωνοι Έλληνες που αρνούνταν να δηλώσουν Βούλγαροι, αποκαλούνταν από τους κομιτατζήδες «γραικομάνοι», δηλαδή ελληνομανείς. Πολλοί οπλαρχηγοί του Μακεδονικού Αγώνα ηταν σλαβόφωνοι∙ όπως ο Καπετάν Κώττας, που λίγο πριν απαγχωνιστεί από τους Τούρκους φώναξε στα σλαβικά «Ζήτω η Ελλάδα».
Η Ελλάδα αντέδρασε και εστάλησαν στη Μακεδονία Έλληνες αξιωματικοί όπως ο Παύλος Μελάς, ο Τέλος Αγαπηνός, ο Γεώργιος Κατεχάκης, ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης, ο Γεώργιος Τσόντος και πολλοί άλλοι. Τη δράση τους συντόνιζαν ο Πρόξενος Θεσσαλονίκης Λάμπρος Κορομηλάς, ο υποπρόξενος Μοναστηρίου Ίων Δραγούμης αλλά και δυναμικοί ιεράρχες όπως μεταξύ άλλων ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης και ο Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος.
Ο θάνατος του Μελά στο χωριό Στάτιστα, στις 13 Οκτωβρίου 1904, αφύπνισε το Πανελλήνιο για το θέμα της Μακεδονίας. Το 1908 οι Νεότουρκοι επαναστάτησαν στην Τουρκία κατά του Σουλτάνου και ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία σταμάτησε. Ο φιλελευθερισμός και το Σύνταγμα των Νεότουρκων έπεισαν τους Έλληνες και τους Βούλγαρους να σταματήσουν τον αγώνα. Τελικά, το Μακεδονικό ζήτημα έληξε αποφασιστικά υπέρ της Ελλάδας με τους Βαλκανικούς πολέμους.
Το βίντεο διαθέσιμο στο κανάλι του Ανοικτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης στο youtube:
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου