"Μικρές Ιστορίες από τη μεγάλη Ελληνική Ιστορία", 5ο επεισόδιο: "Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή"

 

Το πέμπτο βίντεο της σειράς «Μικρές Ιστορίες, από τη μεγάλη Ελληνική Ιστορία», του Ανοιχτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης από σήμερα είναι διαθέσιμο στο κανάλι του Α.Ι.Ε. στο youtube.

Aπευθύνεται σε παιδιά δημοτικού και είναι βασισμένο στη σχολική ύλη. Το πέμπτο μάθημα πραγματεύεται την ιστορία της Μικρασιατικής εκστρατείας και καταστροφής.

Κείμενο και αφήγηση Ιωάννης Β. Αθανασόπουλος, ιστορικός.

Η Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή 

Το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1918 βρήκε την Ελλάδα στο στρατόπεδο των νικητών. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης παραχωρήθηκε από τους Συμμάχους η περιοχή της Σμύρνης για 5 μόλις χρόνια, μέσω της συνθήκης των Σεβρών, που υπογράφηκε τον Αύγουστο του 1920. 

Οι ελληνικές δυνάμεις ωστόσο, με τη στήριξη των Συμμάχων είχαν κάνει απόβαση στη Σμύρνη από τον Μάϊο του 1919. Η παρουσία Ελλήνων στη διοίκηση της Σμύρνης αφύπνισε τον τουρκικό εθνικισμό και σημειώθηκαν από την πρώτη μέρα επιθέσεις από Τούρκους στρατιώτες και αντάρτες, που ονομάζονταν «τσέτες». 

Οι επιθέσεις αυτές είχαν και τη στήριξη συμμάχων της Ελλάδας, όπως π.χ. της Ιταλίας, καθώς στα εδάφη που κατείχαν οι ίδιοι στην Τουρκία οργανώνονταν οι επιθέσεις κατά του Ελληνικού Στρατού στη Σμύρνη. 

Οι Έλληνες αντέδρασαν και αποφασίστηκε η επέκταση της ζώνης ελέγχου με την κατάληψη των περιοχών του Αφιον Καραχισάρ και του Εσκί Σεχίρ, που απείχαν 300 χιλιόμετρα από τη Σμύρνη.

Η επέκταση αυτή όμως θα αποδειχθεί λανθασμένη, καθώς ο ανεφοδιασμός των ελληνικών δυνάμεων ήταν αρκετά δύσκολος και οι ελληνικές δυνάμεις εκτεθειμένες και διασκορπισμένες έναντι του τουρκικού στρατού. 

Επιπλέον, ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές, που ο ίδιος προκήρυξε τον Νοέμβριο του 1920, και φεύγει από την Ελλάδα οικειοθελώς. Επιστρέφει ο βασιλιάς Κωνσταντίνος από την εξορία, μετά τη νίκη των πολιτικών αντιπάλων του Βενιζέλου στις εκλογές. 

Οι Σύμμαχοι με πρόσχημα την επιστροφή του βασιλιά, σταμάτησαν να ενισχύουν οικονομικά την Ελλάδα. Σταδιακά θα ενισχύουν τον Κεμάλ που ηγήθηκε επανάστασης κατά του Σουλτάνου στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. 

Ο Κεμάλ, ως ηγέτης των Νεότουρκων, οραματιζόταν μια σύγχρονη και «καθαρή» φυλετικά Τουρκία, απαλλαγμένη από το καθεστώς του Σουλτάνου και τις εθνικές μειονότητες. Τα όπλα με τα οποία ο Κεμάλ σκότωνε Έλληνες τα έδιναν στην Τουρκία η Ιταλία και η Γαλλία, οι σύμμαχοι της Ελλάδας. 

Παράλληλα, ο Κεμάλ έκλεισε συμφωνία και με τους Σοβιετικούς για συνεργασία. Το 1921 οι επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού ήταν νικηφόρες αλλά τον Αύγουστο του 1922 η κατάσταση άλλαξε ριζικά και το Μέτωπο έσπασε. 

Ο Ελληνικός Στρατός υποχώρησε πολλές φορές χωρίς ψυχραιμία και οργάνωση προκαλώντας πανικό στον ελληνικό πληθυσμό που τον ακολουθούσε για να γλιτώσει τη σφαγή.

Τέλη Αυγούστου του 1922, οι «τσέτες» του Κεμάλ μπήκαν στη Σμύρνη και ξεκίνησαν τη σφαγή του χριστιανικού πληθυσμού. Πυρπόλησαν μεθοδευμένα μόνο την ελληνική και αρμένικη συνοικία της Σμύρνης, ενώ ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος βρήκε ανατριχιαστικό θάνατο στα χέρια του φανατισμένου μουσουλμανικού όχλου, αν και μπορούσε να είχε εγκαταλείψει εγκαίρως την πόλη.

 Τα πληρώματα στα πλοία των συμμάχων στο λιμάνι της Σμύρνης έβλεπαν χωρίς να επεμβαίνουν τις σφαγές, τους βιασμούς και τις εκτελέσεις Ελλήνων και Αρμενίων, ενώ μάταια αυτοί περίμεναν να έρθουν πλοία για να τους μεταφέρουν στην Ελλάδα.

Έτσι ολοκληρώθηκε άδοξα η μακραίωνη παρουσία του Ελληνισμού στην Ιωνία.

Το βίντεο διαθέσιμο στο κανάλι του Ανοικτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης στο youtube: