"Η στρατευμένη ιστοριογραφία και ο Ζέρβας" από την παρουσίαση του βιβλίου

 

Ο λόγος του συγγραφέα από την παρουσίαση του βιβλίου του στο Πολεμικό Μουσείο, τη Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2022. Χαιρετισμό απηύθυνε ο Πρόεδρος του Πολεμικού Μουσείου κ. Αναστάσιος Λιάσκος, ο εκδότης Γιάννης Γιαννάκενας ενώ τον συντονισμό της εκδήλωσης έκανε ο δημοσιογράφος Νίκος Χιδίρογλου. Για το βιβλίο μίλησαν οι ιστορικοί Ιωάννης Β. Δασκαρόλης και Σωτήριος Π. Λέκκας. Μπορείτε να δείτε το βίντεο της εκδήλωσης εδώ


Παρουσίαση 1


Το 2005 κυκλοφόρησε το βιβλίο «Ναπολέων Ζέρβας ο μισθοφόρος» από τις εκδόσεις Φιλίστωρ. Οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονταν από το αρχείο του Λευτέρη Αποστόλου και από την αρθρογραφία σε εφημερίδες και έντυπα της Αριστεράς την περίοδο 1942-1947, δηλαδή την περίοδο της κατοχής και ακολούθως του εμφυλίου πολέμου. Ο Λευτέρης Αποστόλου ήταν στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος και πρώτος γραμματέας του ΕΑΜ. Όπως γράφει ο ίδιος στη σελίδα 14 του «μισθοφόρου», ο Σιάντος γενικός γραμματέας του Κ.Κ.Ε. μετά τα Δεκεμβριανά του ανέθεσε να αναλάβει «την έκδοση μιας μπροσούρας αποκαλυπτικής για τον Ζέρβα και την ελληνόφωνη αντίδραση». Επομένως, το Κόμμα ανέθεσε στον Αποστόλου να δημοσιεύσει ένα φυλλάδιο πολιτικού περιεχομένου για τον Ζέρβα, με βάση το αρχείο του ΕΔΕΣ, μέρος του οποίου έπεσε στην κατοχή του ΕΛΑΣ κατά τη διάρκεια των μεταξύ τους συγκρούσεων τον Οκτώβριο του 1943.

Όπως μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί, η ανάθεση, από τον ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος, στον Αποστόλου μιας τέτοιας αποστολής είχε σκοπό να προβάλει τις όποιες αρνητικές πτυχές του βασικού αντιπάλου του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στα χρόνια της κατοχής, του Ναπολέοντα Ζέρβα, του ανθρώπου που επέζησε από τον ΕΛΑΣ πριν οι Γερμανοί εγκαταλείψουν την Ελλάδα. Το ερώτημα που τίθεται βεβαίως είναι αν τα «στοιχεία» που παρουσιάστηκαν το 2005 ήταν απολύτως γνήσια και ακριβή. Εάν βασίζονται σε αποδείξεις και εάν η έρευνα εν έτει 2022 τα επιβεβαιώνει ή τα αναιρεί. Ίσως την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα δίνει η μαρτυρία του Γιάννη Ιωαννίδη, του ανθρώπου που αποτέλεσε τον άτυπο δεύτερο γενικό γραμματέα του ΚΚΕ στα χρόνια της κατοχής πίσω από τον Σιάντο. Ο ίδιος στο βιβλίο του «Αναμνήσεις», αναφερόμενος στο βιβλίο του Στέφανου Σαράφη «Ο ΕΛΑΣ» και στο πώς γράφτηκε υποστήριξε μετά από αρκετά χρόνια: «Αυτό το βιβλίο γράφτηκε όχι από τον Σαράφη μόνο. Γράφτηκε από τον Σαράφη που ήταν αρχηγός του ΕΛΑΣ, από τον Σιάντο, από τον Παπασταματιάδη και από τον Έκτορα. Κατάλαβες; Αυτοί κάναν. Έγραφε ο Σαράφης και αυτοί κάναν τις παρατηρήσεις τους στα στρατιωτικά ζητήματα. [...] Στα μεν πολιτικά ζητήματα ο Σιάντος είχε περισσότερη αυτή, στα άλλα δέ ζητήματα είχαν οι στρατιωτικοί που δεν άφηναν τον Σαράφη αν έγραφε τίποτα άλλα... [...] Γιατί ο Σιάντος είχε το δικαίωμα να περικόψει, να κάνει, να δείξει. Κατάλαβες; [...] Ο Σιάντος να έχει την τελευταία γνώμη γι’ αυτό το βιβλίο που γραφόταν και αυτός είχε το δικαίωμα να κάνει παρατηρήσεις και αλλαγές. [...]». Ο Σιάντος που ανέθεσε στον Αποστόλου να γράψει την αποκαλυπτική μπροσούρα για τον Ζέρβα. Είναι δεδομένο λοιπόν, πως ο Σιάντος έκανε παρατηρήσεις και αλλαγές και στην μπροσούρα του Αποστόλου. Ο Ζέρβας έπρεπε να «αποδειχθεί» ότι ήταν μισθοφόρος, πράκτορας των Βρετανών, συνεργάτης των Γερμανών για να δικαιολογηθούν ατοπήματα και εγκλήματα του ΕΛΑΣ ανά την Ελλάδα στα χρόνια της κατοχής και στα Δεκεμβριανά.

Για ποιον λόγο όμως έπρεπε να εκδοθεί ένα βιβλίο το 2005 που αποτελούσε αναμάσημα της προπαγάνδας του ΚΚΕ και του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ τη δεκαετία του 1940; Γιατί την περίοδο εκείνη άρχισαν να κυκλοφορούν μελέτες ιστορικών που αναιρούσαν τη μονόπλευρη θεώρηση της Αριστεράς για τα γεγονότα της περιόδου. Σε σχετική κριτική του ο αείμνηστος Πέτρος Μακρής Στάικος, κορυφαίος ερευνητής της περιόδου, είχε σημειώσει: «Οι κομμουνιστές και οι «συνασπισμένοι» ιστορικοί (με ή χωρίς εισαγωγικά) έχοντας –ιδιαιτέρως οι δεύτεροι- έντεχνα ξεχωρίσει την περίοδο της Κατοχής από εκείνη του λεγομένου Εμφυλίου Πολέμου, αναδιπλώθηκαν και επιδόθηκαν στην περιχαράκωση και προστασία του Μύθου, του μοναδικού ηθικού πυλώνα της παράταξής τους. Έτσι, άρχισαν να εμφανίζονται βιβλία του τύπου Ναπολέων Ζέρβας ο μισθοφόρος και άλλα συναφή. Για την Αριστερά η συντήρηση και ανάπτυξη του Μύθου αποτελεί όχι απλά ζήτημα ψήφων, όχημα κοινωνικής ανέλιξης και μέσο απόλυτης κυριαρχίας στην πνευματική ζωή του τόπου αλλά, κυρίως, ζήτημα υπαρξιακό. Εξ ού και η αγωνία, η αδυναμία άρθρωσης επιστημονικού λόγου και, αντ’ αυτού, οι ύβρεις».

Χρειάστηκαν να περάσουν 17 έτη για να ασχοληθεί ένας ιστορικός με το εν λόγω βιβλίο. Στο βιβλίο «Η στρατευμένη ιστοριογραφία και ο Ζέρβας, μύθοι, ανακρίβειες και ψεύδη για τον ηγέτη του ΕΔΕΣ» προσπάθησα με συνοπτικό τρόπο να αναφέρω τα τεράστια ψεύδη που ειπώθηκαν τότε από πλαστογράφους της ιστορίας. Ενδεικτικά θα αναφέρω μόνο μερικά. Στη σελίδα 39 του «μισθοφόρου» διαβάζουμε: «Πάντως η ίδρυση του ΕΔΕΣ ύστερα από την εμφάνιση του ΕΑΜ, αποτελεί, άσχετα απ’ οτιδήποτε άλλο, μια διάσπαση των εθνικών δυνάμεων, όταν πάνω απ’ όλα θα ‘πρεπε να ‘ναι ενωμένες». Όμως είναι γνωστό και αναμφισβήτητο από την επιστημονική ιστοριογραφία ότι ο ΕΔΕΣ ιδρύθηκε βδομάδες πριν το ΕΑΜ! Ακολούθως στη σελίδα 54 διαβάζουμε το εξής συγκλονιστικό: «Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ που αυτά πρώτα οργάνωσαν τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, που δεν θέλησαν ποτέ να τον μονοπωλήσουν και που καλούσαν πάντα όλους όσοι ήθελαν να πάρουν μέρος σ’ αυτόν, να το κάνουν με ίδια δικαιώματα και ίσες υποχρεώσεις». Και στη σελίδα 67 μαθαίνουμε πως: «Ο ΕΔΕΣ διασπούσε τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα και οργάνωνε τον πόλεμο ενάντια στο ΕΑΜ και τους κομμουνιστές, που πρώτοι είχαν σηκώσει τη σημαία της εθνικοαπλευθερωτικής πάλης και είχαν διακηρύξει την ανάγκη της εθνικής μαχητικής ενότητας».

Ξεχνώντας οι πολιτικοί καθοδηγητές του Κόμματος το σύμφωνο Μολότωφ-Ρίμπεντροπ. Σχετικά με το ότι ο ΕΛΑΣ δεν μονοπώλησε τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, το να υποστηρίζει κάποιος κάτι τέτοιο το 2022 αποτελεί, ας μου επιτραπεί η έκφραση, ανέκδοτο. Τον Ψαρρό ποιος τον σκότωσε; Το 5/42 ποιος το διέλυσε; Τον ΕΣΑΠ του Κωστόπουλου; Τις εθνικές δυνάμεις στην Πελοπόννησο; Τον Αριστοτέλη Τσιτσέλη στην Αιτωλοακαρνανία ποιος τον έσφαξε; Ποιος ήταν ο αρχηγός αντιστασιακής οργάνωσης που κατά τη διάρκεια μάχης και εκκαθαριστικής επιχειρήσης των Γερμανών κατηγόρησε τις δυνάμεις του γιατί στράφηκαν κατά των κατακτητών λέγοντάς τους: «η ενέργειά σας να αποσύρετε τις εναντίον του ΕΔΕΣ δυνάμεις για να συμπτύξετε και προβάλετε αντίσταση προς Μέτσοβον ενεργούντες Γερμανούς, είναι απολύτως εσφαλμένη και ασύμφορος. Κατά την γνώμη μου είναι χίλιες φορές προτιμότερο να διανοίξουν οι Γερμανοί την οδόν Ιωαννίνων – Μετσόβου – Καλαμπάκας, παρά να εξακολουθήσει υφιστάμενος ο ΕΔΕΣ, έστω για μια βδομάδα ακόμη». Ο Ζέρβας; Όχι βέβαια! Ευτυχώς για την ιστορία τα γραπτά μένουν!

Σχετικά με το βιβλίο και τα κεφάλαιά του αναφέρθηκαν οι προλαλήσαντες. Θα πω μόνο το εξής. Αν ο Ζέρβας ήταν μισθοφόρος όπως τον κατηγόρησαν οι στρατιωτικοί και πολιτικοί του αντίπαλοι, πώς δικαιολογείται το γεγονός ότι μόνον αυτός και η οργάνωσή του παρέδωσαν με την απελευθέρωση αναλυτική έκθεση για το τί πήραν από τους συμμάχους και που το ξόδεψαν; Εν έτει 2022 οι κατήγοροί του ακόμα δεν έχουν κάνει κάτι αντίστοιχο! Ο ίδιος ο Ζέρβας τον Νοέμβριο του 1944 ζήτησε από τον διευθυντή των Οικονομικών Υπηρεσιών του ΕΔΕΣ, Αντώνη Πετάση να δημοσιεύσει λεπτομερή απολογισμό «για να διαφυλάξετε τον Αγώνα μας από τη συκοφαντική μανία των εχθρών της Πατρίδας». Αντιθέτως, ο Ανδρέας Τζήμας, πολιτικός καθοδηγητής στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, έλεγε στον Ιωαννίδη του ΚΚΕ, όπως ομολογεί ο τελευταίος: «Μπαρμπαγιάννη, γίναμε δισεκαρομμυριούχοι»! Αυτοί ήταν οι άνθρωποι που κατηγόρησαν τον Ζέρβα ως «μισθοφόρο»!

Τελειώνοντας, θα σας παρότρυνα να προμηθευτείτε όπως μπορείτε το βιβλίο «Ναπολέων Ζέρβας ο μισθοφόρος», αν και είναι χρόνια εξαντλημένο. Να το μελετήσετε σε αντιπαραβολή με το βιβλίο που παρουσιάζουμε απόψε. Ο καλόπιστος ερευνητής και αναγνώστης θα αντιληφθεί από μόνος του την αλήθεια.

Σχόλια