Γεώργιος Καστριώτης «Σκεντέρμπεης», ο Έλληνας ηγεμόνας της Ηπείρου

 

Ο Γεώργιος Καστριώτης (πηγή φωτογραφίας Από Kosta Mandrović - Kosta Mandrović (1885) Ilustrovana istorija srpskog naroda od najstarijih vremena do proglašenja nove kraljevine: Sa 120 slika i jednom kartom Balkanskog poluostrova, Βιέννη: Kosta Mandrović, p. 292, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15187800)

του Ιωάννη Β. Αθανασόπουλου

ιστορικού

Υπήρξε γιος του ηγεμόνα της Ημαθίας και της Καστοριάς, Κωνσταντίνου Καστριώτη και της σερβίδας πριγκίπισσας  Βοϊσάβα. Επομένως ήταν ελληνικής καταγωγής και σερβικού γένους. Άλλωστε ο βιογράφος του Μαρίνι Μπαρλέτι στη βιογραφία του τον αναφέρει ως ηγεμόνα των Ηπειρωτών και όχι των Αλβανών. Γεννήθηκε το 1404 και ήταν ο μικρότερος από τα 8 αδέρφια του.

Ο σουλτάνος Μουράτ ο Β’, στα χρόνια της ηγεμονίας του 1421-1451, υποχρέωσε τον Κωνσταντίνο Καστριώτη να παραδώσει τους τέσσερις γιους του, ώστε να εκπαιδευθούν στην σουλτανική αυλή και να εξισλαμιστούν. Η πολιτική αυτή των εκάστοτε σουλτάνων ήταν συνηθισμένη έναντι των παιδιών των υποτελών ηγεμόνων. Η άρνηση παραχώρησης των παιδιών σήμαινε αυτομάτως αιτία πολέμου.

Ο Μουράτ ξεχώρισε στους επίλεκτους της αυλής τον νεαρό Γεώργιο και εξαιτίας της γενναιότητας του τον ονόμασε «Ισκεντέρ μπέη» ή «Σκεντέρμπεης», όπως έμεινε γνωστός στην Ιστορία. Στα ελληνικά το όνομα σήμαινε «Μέγας Αλέξανδρος», παραλληλισμός που δείχνει την γενναιότητα και τις πολεμικές ικανότητες του Γεωργίου.

Το παιδομάζωμα του σουλτάνου και η ισλαμική παιδεία που έλαβε στην αυλή του, δεν ήταν αρκετά για να κάνουν τον Καστριώτη να ξεχάσει την Ελληνική και χριστιανική καταγωγή του. Έτσι λιποτακτεί από τον τουρκικό στρατό εκμεταλλευόμενος την ήττα των Τούρκων στη Νίσσα το 1443 από τον Ουνιάδη και τον Βλαδισλάβο. Μάλιστα ο ίδιος προκάλεσε αν και πολεμώντας στον τουρκικό στρατό αυτή την ήττα για να κηρύξει επανάσταση κατά του Τούρκου δυνάστη. Συνέλαβε τον γραμματέα του Μουράτ και με την απειλή του θανάτου τον ανάγκασε να συντάξει βασιλικό φιρμάνι που του απένειμε τη διοίκηση του φρουρίου της Κρόγιας. Εκεί εδραιώνει την ηγεμονία του.  Ως έμβλημά του επιλέγει την πορφυρή πολεμική σημαία των Βυζαντινών, με τον δικέφαλο αετό. Ο ίδιος φορούσε πάντα αρχαίο ελληνικό μακεδονικό κράνος με διπλό κέρας.

Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος στο σπάνιο βιβλίο του «Ιστορία του Ελληνικού έθνους 777 π.Χ. – 1835 μ.Χ.» αναφερόμενος στον Καστριώτη γράφει:

«Ο μόνος άνθρωπος όστις ειμπόρεσε ν’ αντισταθή εις την ακατανίκητον δύναμιν των Τούρκων, τους οποίους τότε ούτε οι ισχυρότατοι των ηγεμόνων της Ευρώπης ηδυνήθησαν να νικήσωσιν, είναι ο Έλλην Γεώργιος Καστριώτης, ο επονομαζόμενος Σκενδέρβεϋς.

Ο ήρως ούτος ήτο υιός του Ιωάννου Καστριώτου, ηγεμόνος της Αλβανίας. Ονομάζεται δέ Αλβανία η προς βορράν της Ηπείρου χώρα, η οποία το πάλαι εκαλείτο Ιλλυρία. Οι κάτοικοι αυτής Αλβανοί είναι απόγονοι των αρχαίων Ιλλυρίων, οίτινες ήσαν έθνος συγγενές των παναρχαίων Ελλήνων.

Η γλώσσα την οποίαν λαλούσιν είναι μίγμα της παναρχαίας Ελληνικής μετά πολλών μεταγενεστέρων Ελληνικών λέξεων, έτι δέ και Ιταλικών και Τουρκικών. Διά τούτο, όσοι εξ αυτών δεν ηναγκάσθησαν βραδύτερον υπό των Τούρκων να δεχθώσι τον Ισλαμισμόν, εθεώρησαν πάντοτε εαυτούς ως ομογενείς των Ελλήνων. Πολλοί δέ, προ καιρού μεταναστεύσαντες εις την κυρίως Ελλάδα, ήρχισαν εντελώς να συγχωνεύονται μετά των άλλων Ελλήνων.

Ο Ιωάννης Καστριώτης, όστις ήτο, ως προείπομεν, ηγεμών της Αλβανίας επί των τελευταίων Παλαιολόγων, εφονεύθη υπό του Σουλτάνου Μουράτ και την αυτήν τύχην έλαβον οι τρείς υιοί του. Μόνον δέ του τετάρτου, του Γεωργίου, εφείσθη ο Σουλτάνος, αναθρέψας αυτόν εις την Μωαμεθανικήν θρησκείαν και δούς αυτώ, εις ηλικίαν 19 ετών, αξιόλογον στρατιωτικόν αξίωμα και το επώνυμον του Ισκενδέρ Βέγ, σημαίνον Αλέξανδρον ηγεμόνα.

Αλλά τω 1443, ο νέος ούτος, όστις δεν ελησμόνει ούτε την καταγωγήν του, ούτε την πάτριον πίστιν, έφυγεν από το Τουρκικόν στρατόπεδον, ανέλαβε την Χριστιανικήν θρησκείαν, έγινε κύριος της Κροϊας, ήτις ήτο πρωτεύουσα της πατρικής αυτού ηγεμονίας, και επιχείρησε μακρόν και ένδοξον υπέρ πατρίδος και πίστεως αγώνα, πολυθρύλλητος γενόμενος διά τα κατορθώματα αυτού εις την Ευρώπην, εις την Ελλάδα και εις τους Τούρκους αυτούς, υπό το όνομα του Σκενδέρβεϋ, το οποίον είναι παραφθορά του Ισκενδέρ Βέγ.

Από του 1443 έως του 1448, ο Σκενδέρβεϋς έπραξε πολλά και τεράστια κατά των Τούρκων. Τω 1447 μάλιστα κατετρόπωσε μέγαν Οσμανικόν στρατόν, ώστε τω 1449 απεφάσισεν ο Σουλτάνος να εκστρατεύση ο ίδιος κατ’ αυτού με στρατόν φοβερόν. Ο Σκενδέρβεϋς, ασφαλίσας την Κροϊαν, δεν έπαυσε παρενοχλών τους Τούρκους, οίτινες επολιόρκησαν κατ’ αρχάς μίαν άλλην πόλιν, το Σβιατογράδον, και εκυρίευσαν το φρούριον τούτο.

Παθόντες όμως πολλήν φθοράν, δεν ειμπόρεσαν να εξακολουθήσωσι την εκστρατείαν αυτών, αλλ’ ηναγκάσθησαν να επανέλθωσιν εις Αδριανούπολιν. Τω 1450, ο Μουράτ επανήλθε πάλιν κατά της Κροίας, μετά στρατού έτι πολυαριθμοτέρου και πολιορκητικών μηχανών ογκωδεστάτων.

Ο Σκενδέρβεϋς δεν εκλείσθη ούτε τότε εντός του φρουρίου του, αλλά έξωθεν επετίθετο κατά των πολιορκητών και επροξένησεν εις αυτούς πάλιν τόσην ζημίαν, ώστε ο Μουράτ προέτεινε να τον αναγνωρίση ηγεμόνα της χώρας εκείνης, επί πληρωμή μικροτάτου φόρου. Αλλ΄ο Σκενδέρβεϋς απέκρουσε την πρότασιν, ο δέ Μουράτ ηναγκάσθη να λύση την πολιορκίαν και να επανέλθη άπρακτος εις Αδριανούπολιν».

Ο Μουράτ απεβίωσε το 1450 και τον διαδέχθηκε ο γιος του Μωάμεθ ο Β’. Μέσα στις πολλές κατακτήσεις του συμπεριλαμβάνεται και αυτή της Βασιλεύουσας το 1453. Εξαιτίας της Άλωσης της Πόλης οι Τούρκοι τον ονόμασαν «Πορθητή». Παρ όλες τις επιτυχίες του Μωάμεθ, οι Οθωμανοί δεν κατάφεραν ποτέ να υποτάξουν τον Σκεντέρμπεη. Συνεχίζει ο Παπαρρηγόπουλος:

«Μόνος ο Σκενδέρβεϋς πάλιν δεν ενικήθη υπ΄αυτού (σσ. εννοεί τον Μωάμεθ Β΄). Εν έτει 1454 ο Μωάμεθ προέτεινεν εις αυτόν ειρήνην, επί μετρίω φόρω. Αλλ΄ο ατρόμητος ανήρ απέκρουσε την πρότασιν, και οχυρώσας έτι μάλλον την Κροίαν, κατετρόπωσε δίς τον επιχειρήσαντα την πολιορκίαν αυτής Τουρκικόν στρατόν. Εις τα ακόλουθα έτη, ο Σουλτάνος δεν ειμπόρεσε, δι΄άλλους πολέμους, να εκστρατεύση κατά του αντιπάλου εκείνου. Έπραξε δέ τούτο τω 1465, εισβαλών εις την Ήπειρον μετά 200.000 ανδρών και αποκλείσας την Κροίαν, την οποίαν όμως δεν ηδυνήθη να κυριεύση, εν όσω έζη ο Σκενδέρβεϋς. Αλλά μετά τον θάνατον αυτού, συμβάντα τη 14 Ιανουαρίου 1467, υπετάχθη η χώρα εκείνη εις τους Τούρκους».

Αυτός ήταν ο ελληνικής καταγωγής ηγεμόνας της Ηπείρου, Γεώργιος Καστριώτης. Ικανός στρατιωτικός, ατρόμητος μπροστά την αυτοκρατορία των Οθωμανών και πάντοτε νικητής. Ακόμη και όταν στα εφηβικά του χρόνια, στάλθηκε με το ζόρι στην σουλτανική αυλή, ουδέποτε ξέχασε την καταγωγή και την πίστη του.